Ziekteverzuim daalt – kinderopvang blijft hoog
In het eerste kwartaal van 2024 lag het ziekteverzuim van werknemers met 5,5 procent opnieuw lager dan een jaar eerder. Ook in het eerste kwartaal van 2023 was er een daling ten opzichte van het jaar ervoor, van 6,3 naar 5,7 procent. Deze afname heeft zich voortgezet. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS.
Omdat ziekteverzuim een seizoenseffect kent (’s winters wordt er meer verzuimd dan in de zomer), worden cijfers vergeleken met dezelfde kwartalen van voorgaande jaren en niet met opeenvolgende kwartalen. Een ziekteverzuim van 5,5 procent betekent dat van de duizend te werken dagen er 55 werden verzuimd wegens ziekte.
Ook het jaargemiddelde van 2023 is lager dan dat van het jaar ervoor. In 2022 verzuimde nog 5,6 procent van de werknemers, het hoogste percentage dat het CBS sinds 1996 heeft gemeten. In 2023 was dit gedaald naar 5,3 procent. Ondanks deze daling was het ziekteverzuim in 2023 relatief hoog; in slechts vijf jaren was het verzuim hoger dan in 2023.
Meest verzuim: Gezondheids- en welzijnszorg / Minste verzuim: Horeca
In het eerste kwartaal van 2024 waren de bedrijfstakken met het meeste en het minste verzuim respectievelijk de gezondheids- en welzijnszorg (7,8 procent) en de horeca (3,5 procent). De horeca heeft lange tijd het laagste verzuimpercentage gehad, maar tijdens de coronaperiode (van 2020 tot en met het eerste kwartaal van 2022) nam het ziekteverzuim daar snel toe. Nu staat de horeca voor het eerst sinds 2020 weer onderaan het rijtje bedrijfstakken als het gaat om het verzuim van werknemers.
De daling van het ziekteverzuim ten opzichte van een jaar eerder was zichtbaar in vrijwel alle bedrijfstakken. De enige opvallende uitzondering was de financiële dienstverlening, waar het ziekteverzuim de afgelopen jaren relatief laag was. In het eerste kwartaal van 2023 was het verzuim nog 3,4 procent, terwijl dit in het eerste kwartaal van dit jaar gestegen is naar 4,0 procent. De sterkste afname deed zich voor in de sector overige dienstverlening, waaronder werknemers bij kappers, sauna’s en de uitvaartbranche vallen.
Verzuim nog steeds het hoogst in Zorg en Welzijn
In het eerste kwartaal van 2024 was de gezondheids- en welzijnszorg opnieuw de bedrijfstak met het meeste verzuim, met een percentage van 7,8 procent. Binnen deze sector is het verzuim het hoogst in de verpleging, verzorging en thuiszorg, met een verzuimpercentage van 9,5 procent. De kinderopvang komt op de derde plaats met 8,3 %
Hoewel het verzuim in de gezondheids- en welzijnszorg vergeleken met een jaar eerder is gedaald, ligt het percentage nog altijd hoger dan voor de coronapandemie. De grootste daling in verzuim was te zien in de branche huisartsen en gezondheidscentra. Daarentegen was er in de jeugdzorg een stijging van het verzuim.
Onderstaand het overzicht van het ziekteverzuim van de laatste jaren.
| Ziekteverzuim percentage | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
| Alle branches | 4,2 | 4,2 | 4,0 | 3,9 | 3,8 | 3,9 | 3,9 | 4,0 | 4,3 | 4,4 | 4,7 | 4,9 | 5,6 | 5,3 |
| Verpleging, verzorging en thuiszorg | 6,2 | 6,1 | 5,9 | 5,7 | 5,7 | 6,1 | 6,3 | 6,5 | 6,8 | 6,8 | 7,9 | 8,2 | 9,2 | 8,8 |
| Gehandicaptenzorg | 5,9 | 6,0 | 5,7 | 5,3 | 5,1 | 5,5 | 5,6 | 5,7 | 6,2 | 6,4 | 7,1 | 7,5 | 8,6 | 8,0 |
| Kinderopvang (incl. psz) | 4,5 | 4,8 | 4,7 | 5,0 | 5,2 | 4,7 | 4,7 | 4,7 | 5,5 | 5,4 | 6,4 | 6,9 | 8,3 | 7,7 |
| Jeugdzorg | 5,8 | 6,0 | 5,3 | 5,3 | 5,3 | 5,6 | 5,8 | 5,8 | 6,3 | 6,4 | 6,3 | 6,3 | 7,2 | 7,0 |
| Sociaal werk | 5,6 | 5,8 | 5,6 | 5,1 | 4,8 | 5,0 | 5,3 | 5,7 | 6,0 | 6,1 | 6,4 | 6,3 | 7,5 | 7,4 |
| Geestelijke gezondheidszorg | 5,0 | 5,2 | 4,7 | 4,8 | 4,7 | 5,1 | 5,1 | 5,5 | 6,0 | 5,9 | 6,1 | 6,3 | 7,5 | 7,3 |
| Ziekenhuizen en overige med. spec. zorg | 4,6 | 4,6 | 4,4 | 4,3 | 4,2 | 4,4 | 4,4 | 4,5 | 5,1 | 5,1 | 5,6 | 6,0 | 7,0 | 6,3 |
| Huisartsen en gezondheidscentra | 3,3 | 3,1 | 2,8 | 2,5 | 3,5 | 2,5 | 3,2 | 3,1 | 2,8 | 3,9 | 5,2 | 5,7 | 7,9 | 6,7 |
| Universitair medische centra | 4,1 | 4,2 | 4,3 | 4,0 | 4,2 | 4,1 | 4,4 | 4,8 | 5,0 | 5,0 | 5,1 | 5,3 | 6,4 | 5,8 |
| Overige zorg en welzijn | 3,6 | 3,7 | 3,5 | 3,2 | 3,2 | 3,3 | 3,7 | 3,4 | 3,8 | 3,7 | 4,7 | 4,8 | 6,1 | 5,5 |
Griep of verkoudheid vaak reden voor verzuim
Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) blijkt dat de meest voorkomende klachten waarmee werknemers verzuimen griep, verkoudheid of andere virusinfecties zijn. CBS en TNO voeren deze enquête jaarlijks uit in de maanden september tot en met december, met de laatste resultaten over 2023.
Meer dan de helft (55 procent) van alle werknemers die verzuimden noemden griep, verkoudheid of een andere virusinfectie als de belangrijkste reden voor hun meest recente verzuim. Psychische klachten, zoals overspannenheid of een burn-out, werden door 8 procent van de werknemers genoemd.
In vergelijking met een jaar eerder is het percentage werknemers dat verzuimde wegens griep of verkoudheid afgenomen: in 2022 was dit nog 64 procent.
Werkgerelateerd verzuim hoogst in zorg en onderwijs
Uit de NEA blijkt dat werkgerelateerd verzuim vooral voorkomt in de zorg en het onderwijs. In 2023 gaf 8 procent van de werknemers die in het voorgaande jaar verzuimden aan dat hun klachten hoofdzakelijk door het werk veroorzaakt werden. Nog eens 14 procent noemde het werk als een deels bijdragende factor.
Werknemers in de zorg en het onderwijs meldden het vaakst dat hun verzuim vooral of mede door het werk werd veroorzaakt. De oorzaken variëren: een te hoge werkdruk, besmetting op het werk door collega’s of klanten, en lichamelijk zwaar werk werden het vaakst genoemd.
Bron : CBS
