Verkiezingen 2023 : standpunt D66 over kinderopvang

De verkiezingen van woensdag 22 november 2023 komen eraan, dus iedere politieke partij poetst weer het partijprogramma op. Wat zijn de standpunten van het D66 over de kinderopvang.

Onderstaande teksten zijn afkomstig uit het concept verkiezingsprogramma 2023 van D66.

Iedereen moet kunnen meedoen, waardering krijgen en vrij zijn om talenten te ontdekken en te ontwikkelen, zonder barrières. Zodat je kunt worden wie je wilt zijn. Als je op een achterstand begint, krijg je meer ondersteuning. We investeren in het beste onderwijs, in kinderopvang voor alle kinderen, in werk meer laten lonen, in een overheid die de menselijke maat weer hanteert en in een dak boven je hoofd. Armoede pakken we radicaal aan. Discriminatie bestrijden we op alle fronten. We richten groene wijken in, waar kinderen veilig kunnen buitenspelen. In ons onderwijs en op de arbeidsmarkt is er altijd ruimte voor een tweede of derde kans. Als alle talenten kunnen bloeien, groeit onze collectieve kracht.

We zetten onze inzet in het onderwijs voort, maken de kinderopvang eerst bijna gratis en zetten dan de stappen naar een publieke voorziening. We maken de Rijke schooldag voor ieder kind mogelijk. We belasten vervuiling, winst en vermogen extra om daarmee de belasting op werk te verlagen. We zorgen dat werken meer loont, met een hoger minimumloon. We pakken de krapte aan, bijvoorbeeld door het
financieel aantrekkelijker te maken om meer uren te werken. We investeren in bestaanszekerheid, vervangen het toeslagenstelsel, en zetten in op een forse verlaging van armoede – zeker ook onder kinderen.

We maken het makkelijker voor jonge ouders om te werken. Belangrijkste stap hierin is de bijna-gratis kinderopvang, waar ouders maar een kleine eigen bijdrage hoeven te betalen. De rijke schooldag (zie hoofdstuk 3, paragraaf Ontdek je talent in het onderwijs) zal ook leiden tot betere aansluiting van school- en werktijden.

• We maken kinderopvang bijna gratis. Elk kind krijgt recht op vijf dagen kinderopvang per week, van één tot twaalf jaar. Hiermee verdwijnt de kinderopvangtoeslag. Niet alleen kinderen van werkende ouders, maar alle kinderen krijgen recht op deze bijna-gratis kinderopvang.

• We schaffen de zorgtoeslag af, waarmee naast de kinderopvangtoeslag dus een tweede toeslag
  wordt vervangen door een andere vorm van (inkomens)ondersteuning.

• Ouders die hun kinderen niet laten vaccineren, nemen levensgevaarlijke risico’s met hun kinderen en met de kinderen van anderen. We zien een daling van de vaccinatiegraad onder baby’s waardoor ziektes als de mazelen weer terugkomen. Door een hogere vaccinatiegraad wordt de kans op uitbraken van infectieziekten kleiner. Kinderopvangcentra krijgen daarom de mogelijkheid om niet-gevaccineerde kinderen te weigeren. Als de vaccinatiegraad onder de 90 procent daalt, willen wij een vaccinatieplicht voor kinderen die gebruikmaken van kinderopvang. We willen dat ouders kunnen kiezen voor verloskundigenpraktijken en kraamzorgorganisaties die uitsluitend werken met gevaccineerde medewerkers.

Bij de allerkleinsten. Van kinderopvang maken we een publieke voorziening: vijf dagen in de week gratis opvang, met een nauwe aansluiting op de school. De rijke schooldag wordt de norm en we hebben geduld met kinderen en jongeren. Niet iedereen hoeft op hetzelfde moment door dezelfde hoepel. Goed onderwijs begint bij een leerkracht die we waarderen en die zich blijft ontwikkelen. De kwaliteit van het onderwijs staat voorop, met aandacht voor de basis: goed leren lezen, schrijven en rekenen, maar ook weten wat het betekent om burger te zijn in onze democratie. Het onderwijs is geen ladder meer, maar een waaier, met waardering voor alle talenten en opleidingen.

• We werken toe naar kinderopvang als publieke voorziening, voor álle kinderen tot 12 jaar. Op de
  korte termijn beginnen we met kinderopvang die bijna gratis is.

Gratis kinderopvang als beste start

De eerste jaren van een kind zijn voor een belangrijk deel bepalend voor de verdere ontwikkeling.
De kinderopvang wordt een plek waar alle kinderen zich spelenderwijs kunnen ontwikkelen en samen opgroeien. Zo werken we aan een kansrijke start voor alle kinderen en voorkomen we achterstanden. Ook nemen we maatregelen om de tekorten in de kinderopvang op te vangen.

• We werken toe naar kinderopvang als publieke voorziening, net zoals basisscholen en middelbare scholen dat zijn. Dat is onze stip op de horizon: vijf dagen kinderopvang per week als gratis voorziening voor alle kinderen van 0 jaar tot en met 12 jaar, aansluitend op het ouderschapsverlof. Het is goed voor de ontwikkeling van kinderen en maakt de combinatie werk en zorg voor ouders makkelijker.
• Op de korte termijn beginnen we met kinderopvang die bijna gratis is. De overheid vergoedt
  dan 96 procent van de kosten van de opvang voor kinderen vanaf 1 tot en met 12 jaar. Tot 1 jaar
  krijgen ouders de bestaande kinderopvangtoeslag. Ook kinderen van ouders die geen betaald
  werk doen, krijgen toegang tot de bijna-gratis kinderopvang.
• Om te voorkomen dat kinderopvangorganisaties misbruik maken van de overgangssituatie,
  gaan we de prijzen reguleren. We maken duidelijke spelregels voor alle type kinderopvangorganisaties, zodat excessen worden voorkomen en er geen publiek geld uit de
  sector stroomt. Denk aan voorwaarden rondom winstuitkering aan investeerders.
• Bij deze plannen past dat de verantwoordelijkheid voor kinderopvang naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gaat. Zo kan de kinderopvang voor oudere kinderen ook aansluiten bij de rijke schooldag. We zorgen er daarbij voor dat het succes van de kinderopvang niet leidt tot bezuinigingen in andere delen van het onderwijs.
• Op de kinderopvang staat de ontwikkeling van het kind centraal. Elk kind krijgt spelenderwijs
  voorschoolse educatie. Zodra kinderen naar de basisschool gaan, vormen onderwijs en opvang
  een rijke schooldag, met goed onderwijs, kunst, sport, gezondheid en muziek.
• We zien dat er grote tekorten zijn in de kinderopvang. Om uitwisseling van kennis en ervaring sterker te maken, ook als het gaat over de kinderen zelf, nemen we praktische belemmeringen weg om werken in de kinderopvang én in het basisonderwijs te combineren.
• Zulke gecombineerde banen maken het werk ook aantrekkelijker. Daarnaast bevorderen we de zijinstroom, bijvoorbeeld door eerder verworven competenties beter te waarderen en inzet van groepshulpen te stimuleren. Verlenging van het betaald verlof van jonge ouders zal de druk op de kinderopvang iets verlagen, omdat juist bij de allerjongste kinderen relatief veel personeel nodig is.
• Er komt één kwaliteitskader en één gezamenlijke inspectie voor onderwijs en opvang, zodat
  deze aansluit bij de doorlopende leerlijn van het kind

Werkende ouders / gezinnen
Voor ouders is het nog lastig om werk te combineren met de zorg voor hun kind. D66 maakt het ouders makkelijker. Door het ouderschapsverlof uit te breiden kunnen ouders thuis zijn in het eerste levensjaar van hun kind. Dit zal de druk op de kinderopvang iets verlagen, omdat juist bij de allerjongste kinderen relatief veel personeel nodig is. Daarna mogen alle kinderen vijf dagen per week bijna gratis naar de kinderopvang, met een kleine vergoeding van de ouders. Op de langere termijn werken we toe naar kinderopvang als publieke voorziening, net zoals basisscholen en middelbare scholen dat zijn. Tekorten in de kinderopvang pakken we aan door ervoor te zorgen dat pedagogisch medewerkers die dat willen
meer uren kunnen werken. Ook nemen we praktische belemmeringen weg om werken op de kinderopvang én in het basisonderwijs te combineren. In de jeugdzorg komt er centrale of regionale regie op wachtlijsten, zodat personeelstekorten afnemen. Zodra kinderen naar de basisschool gaan, vormen onderwijs en opvang een rijke schooldag, met goed onderwijs, kunst, sport, gezondheid en muziek. Ook zorgt de rijke schooldag ervoor dat werktijden van ouders beter aansluiten op de tijden van kinderen. Na een werkdag kun je met je kind genieten van een gezonde leefomgeving in het buitengebied en in de steden. Dankzij een klimaatbonus, om de extra kosten die er nu nog zijn als gevolg van de transitie te compenseren, kun je kiezen voor duurzame producten. Met een klimaatticket kun je voor een vaste lage prijs met het openbaar vervoer reizen. En met de investeringen in cultuur, sport en natuur is er ook in het weekend voldoende te doen.

Een rijke schooldag voor ieder kind
D66 heeft de rijke schooldag opgezet. Die willen we verder uitbreiden, zodat elke leerling de vrijheid krijgt om zich te ontwikkelen en om gezond op te groeien. Op een rijke schooldag krijgen leerlingen niet alleen les van hun eigen leraar, maar ook sportles, muziekles of theaterles. Ook kunnen kinderen op school een gezonde maaltijd of hulp bij huiswerk krijgen; precies wat er op die school nodig is. Zo bieden we elke leerling een springplank voor ontwikkeling.

• Een kind krijgt met de rijke schooldag de kans om mee te doen aan sport, cultuur, muziek of hulp bij het maken van huiswerk. Scholen krijgen middelen om andere vakdocenten en professionals in te zetten en werken nauw samen met de kinderopvang, plaatselijke verenigingen en bibliotheken.
• We gaan door met gezonde maaltijden op school. We stimuleren een gezonde leefstijl en daarmee gezond opgroeien.
• Middelbare scholen geven we de ruimte om stages, huiswerkbegeleiding, bijles en examentraining tot integraal onderdeel van het programma te maken. Zo zorgen we er ook voor dat het niet meer van het inkomen van je ouders afhangt of je wel of geen bijles kunt krijgen.
• Er komt één wet op funderend onderwijs. Die wet zorgt ervoor dat de kinderopvang,
  basisscholen en middelbare scholen makkelijker kunnen samenwerken.

• Elke basisschool krijgt ruime ondersteuning van pedagogisch medewerkers door de nabijheid
  van kinderopvang, buitenschoolse opvang en de rijke schooldag.

Nieuwe schoolgebouwen voldoen aan hoge klimaatdoelstellingen en zijn toegankelijk voor iedereen. Ook geven ze ruimte voor een combinatie met kinderopvang, de rijke schooldag, praktijkgericht onderwijs en brede middelbare scholen. Hiervoor komt er een duidelijk pakket aan eisen aan schoolgebouwen.

De gegegevens in dit artikel zijn voor het laatst bijgewerkt en gecontroleerd op 29 september 2023