Tweede Kamer heeft Wetsvoorstel gastouderopvang aangenomen

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer om de kwaliteit van gastouderopvang te verbeteren (zie kader onderaan). De Tweede Kamer stemde op 1 oktober in met het voorstel. Voordat de wetswijziging definitief is, moet ook de Eerste Kamer akkoord gaan. Daarna krijgt de sector voldoende tijd om zich voor te bereiden. De nieuwe maatregelen zullen op z’n vroegst per 1 januari 2026 ingaan.

In afwachting van onderzoek naar de uitstroom van gastouders

Het ministerie maakt zich zorgen over de afname van het aantal gastouders. Daarom voert onderzoeksbureau Significant Public momenteel een onderzoek uit naar de oorzaken. Binnenkort ontvangen gastouders, vraagouders en gastouderbureaus een uitnodiging om een vragenlijst in te vullen. Door hieraan mee te doen, help je het ministerie de daling beter te begrijpen en tegen te gaan. De onderzoeksresultaten worden verwacht in het voorjaar van 2025 en worden ook met de Tweede Kamer gedeeld. Afhankelijk van de uitkomsten kan de wetswijziging mogelijk later dan 1 januari 2026 ingaan.

De nieuwe opleidingseis gaat niet gelden voor bestaande gastouders

Het ministerie werkt op dit moment aan een ministeriële regeling. Daarin wordt geregeld dat nieuwe gastouders altijd een pedagogische basis moeten hebben. Als pedagogiek geen onderdeel is van de opleiding die zij hebben gevolgd, kunnen ze zich kwalificeren door een aanvullende pedagogische module te volgen. Deze nieuwe regel gaat niet gelden voor bestaande gastouders. Een concept van de regeling komt in november online voor openbare internetconsultatie, zodat iedereen daar op kan reageren.

Over welke wijzigingen wordt er gesproken?

Hieronder staan de belangrijkste onderdelen van het wetsvoorstel. Een deel van de nieuwe regels staat niet in het wetsvoorstel, maar in onderliggende regelgeving. Namelijk in een zogenaamde ‘algemene maatregel van bestuur’ en in een ‘ministeriële regeling’.

Wetsvoorstel

  • Gastouderopvang moet voldoen aan de vier pedagogische basisdoelen, zoals die ook gelden voor kinderdagopvang en buitenschoolse opvang in een kindercentrum.
  • Een gastouder mag bij maximaal twee gastouderbureaus zijn aangesloten.
  • Hierbij gelden twee uitzonderingen. Ten eerste hoeven lopende contracten met ouders niet te worden beëindigd. Tot die zijn afgelopen kan een gastouder dus bij meer gastouderbureaus zijn aangesloten. Ten tweede mogen gastouders tijdelijk zijn aangesloten bij drie gastouderbureaus, gedurende de periode dat zij overstappen naar een nieuw gastouderbureau.

Stand van zaken: Het wetsvoorstel is pas definitief als de Eerste Kamer instemt. De Eerste Kamer bepaalt zelf wanneer erover wordt gestemd, dat is nu nog onbekend.

Algemene maatregel van bestuur (amvb)

  • Gastouderbureaus gaan gastouders pedagogische coaching geven. Iedere gastouder heeft recht op ten minste drie uur coaching per jaar.
  • Gastouders gaan permanente educatie volgen (jaarlijks ten minste zeven uur).
  • Iedere gastouder gaat werken met een pedagogisch werkplan.
  • Gastouders gaan de ontwikkeling van kinderen volgen.
  • Gastouders moeten altijd een achterwacht regelen. Ongeacht hoeveel kinderen ze opvangen.

Stand van zaken: De Tweede Kamer heeft ingestemd met de amvb. Voordat deze definitief is gaat de Raad van State hierover nog adviseren.

Ministeriële regeling

  • Nieuwe gastouders moeten altijd een pedagogische basis hebben. Als pedagogiek geen onderdeel is van de opleiding die zij hebben gevolgd, kunnen ze zich kwalificeren door een aanvullende pedagogische module te volgen.
  • Opleidingseisen aan medewerkers van een gastouderbureau die pedagogische coaching gaan geven. (Dit is een nieuwe functie: de pedagogisch beleidsmedewerker bij een gastouderbureau.)

Stand van zaken: Het ministerie stelt de ministeriële regeling op dit moment op. Dit gebeurt in overleg met de sectororganisaties. Een concept van de regeling komt in november online voor openbare internetconsultatie, zodat iedereen daar op kan reageren.


Stel je vragen aan het ministerie

Heb je vragen over de nieuwe kwaliteitseisen? Je kunt deze mailen naar gastouderopvang@minszw.nl. De meestgestelde vragen zal het ministerie beantwoorden in een volgende nieuwsbrieven. Ook zal het ministerie alle input gebruiken om waar mogelijk het beleid te verbeteren. Helaas is het niet mogelijk om iedere mail afzonderlijk te beantwoorden.