Kosten kinderopvang in 2023 duurder. Waarom ?
De kinderopvang wordt in 2023 in veel gevallen veel duurder voor ouders. Hoe komt dat nu? Wie is er verantwoordelijk voor? We leggen het uit.
Of de kinderopvang duur is voor jou als ouder hangt grotendeels af van het verschil in uurtarief tussen wat de kinderopvang de ouder in rekening brengt en het maximale uurtarief de kinderopvangtoeslag. En of dus de uurtarieven kinderopvangtoeslag gelijke tred houden met de werkelijke kostenstijgingen.
Indexatie kinderopvangtoeslag 2023 : 3,44 %
In 2022 werd de kinderopvangtoeslag met 0,51% verhoogd en voor 2023 is dat indexering van 5,58 %. Maar die 5,58 % is inclusief een correctie van 2,14 % over het jaar 2022, de werkelijke indexering over 2023 is dus eigenlijk 3,44 %. De correctie is gevolg van de hogere inflatie in 2022 zoals deze in 2e kwartaal 2022 bekend was, dus nog niet eens op het hoogtepunt. Kinderopvangorganisaties hebben dus eigenlijk ook een jaar 2,14 % kostenverhoging misgelopen.
Hoe realistisch denk je dat een kostenstijging in 2023 van 3,44 % is?
Kostenontwikkeling
Onderstaand een versimpeld overzicht van de minimale kostenontwikkeling. Met als voorbeeld een kinderdagverblijf waarvan de kosten (en omzet) gelijk zijn aan 100 uur tegen een uurtarief van € 8,46 in 2021. In 2022 zou op basis van de KOT-tarieven er een kostenniveau zijn van € 850, terwijl de realiteit eerder € 895 zal zijn. Een verlies van € 45. In 2023 zou het realistische kostenniveau stijgen naar € 938, terwijl deze bij KOT blijft steken op € 897 komen. Bovenop het eerdere verlies komt er € 41 bij, over deze 2 jaren moet de organisatie al € 96 compenseren, hetzij door bezuinigingen, hetzij door inkrimping op het vermogen, of doorberekenen aan de ouder.
Het uurtarief in 2023 zou dan dus circa € 9,38 moeten bedragen.
| Kinderdagverblijf | |||||
| Realistisch | 2021 | 2022 | 2023 | ||
| Personeelskosten | € 592 | 4,00% | € 616 | 5,00% | € 647 |
| Overige kosten | € 254 | 10,00% | € 279 | 4,50% | € 292 |
| € 846 | 5,80% | € 895 | 4,84% | € 938 |
Het verloop bij de maximum uurtarieven kinderopvangtoeslag 2023 is als volgt:
| KOT | 2021 | 2022 | 2023 | ||
| Personeelskosten | € 592 | 0,36% | € 594 | 3,84% | € 617 |
| Overige kosten | € 254 | 0,15% | € 254 | 1,65% | € 258 |
| € 846 | 0,51% | € 850 | 5,49% | € 897 |
De ontwikkeling van de uurtarieven is dan als volgt weer te geven
| 2021 | 2022 | 2023 | |||
| uurtarief realistisch | € 8,46 | € 8,95 | € 9,38 | ||
| uurtarief kot | € 8,46 | € 8,50 | € 8,97 |
Onderstaand een overzicht van de eigen bijdrage (netto kosten) bij een inkomen tot circa € 26.500. Daar is de stijging al gauw zo’n 130 %, verspreid over 2 jaren. In de praktijk zullen organisaties in 2022 een gedeelte van kostenstijging pas in 2023 hebben doorgevoerd, waardoor er een verschuiving is naar 2023.
| Eigen bijdrage | 2021 | 2022 | 2023 | ||
| EB bij 4 % realistisch | € 33,84 | € 78,77 | € 77,31 | ||
| EB bij 4 % bij KOT | € 33,84 | € 34,01 | € 35,88 | ||
| Stijging eigen bijdrage | |||||
| Stijging EB bij realistisch | – | 132,76% | -1,85% | ||
| Stijging EB bij KOT | – | 0,51% | 5,49% |
Bovenstaande kostenstijgingen zijn nog redelijk beperkt, want in werkelijkheid spelen er nog wel wat meer kostenverhogende factoren mee.
- Energiekosten
- Kosten ziekteverzuim
- Kosten inhuur derden / zzp’ers
- Opleidings- en wervingskosten
- Looneis vakbond FNV Kinderopvang
Energiekosten
Niet alleen bij jou als ouder stijgen de energiekosten, maar ook bij de kinderopvangorganisaties. Verschil hierbij is dat hier geen compensatie wordt verstrekt aan bedrijven. Er zijn tot op heden geen regelingen bekend waardoor deze kosten gecompenseerd worden.
Kosten ziekteverzuim
Het ziekte verzuimpercentage is in de branche gestegen van “normaal” iets onder de 5 % naar in 2022 bijna het dubbele. Niet alleen levert dat dus extra kosten op (doorbetaling loon), ook dient de vervanging betaald te worden.
Kosten inhuur derden / zzp’ers
Organisaties moeten vaak kiezen om of kinderen naar huis te sturen of (dure) freelancers/zzp’ers in te zetten. De kosten zijn al gauw een factor 2 van een medewerker in loondienst. Buiten de hoge kosten veroorzaakt dit vaak ook extra druk bij de bestaande medewerkers doordat o.a. deze freelancers geen administratieve lasten willen doen. Soms met hoger ziekteverzuim onder de medewerkers tot gevolg. Ook de kwaliteit op de locaties lijden hier onder. De wildgroei (en kosten) is veroorzaakt door ontbreken van daadkracht bij de kabinetten sinds 2016 voor de oplossing van de wet DBA. De weerstand tegen zzp’ers (in meerdere branches) groeit ook sterk.
Opleidings- en wervingskosten
Veel organisaties bieden allerlei opleidingsmogelijkheden aan nieuwe medewerkers om deze de branche te laten instromen. Variërend van BBL , EVC trajecten, zij-instroom en veel meer. Dit vraagt forse investeringen.
Looneis vakbond FNV
In bovenstaande berekeningen zijn wij uitgegaan van een realistische loonstijging. Nu lopen er nog cao-onderhandelingen voor de cao kinderopvang 2023. De vakbond FNV heeft een looneis voor 2023 van 12,9 % neergelegd. Als je deze even simpel doorberekend kom je dus niet uit op een verlies van € 41 maar op € 94 in 2023.
| Kinderdagverblijf | |||||
| Realistisch | 2021 | 2022 | 2023 | ||
| Personeelskosten | € 592 | 4,00% | € 616 | 13,50% | € 699 |
| Overige kosten | € 254 | 10,00% | € 279 | 4,50% | € 292 |
| € 846 | 5,80% | € 895 | 10,69% | € 991 |
Minister Karien van Gennip
De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, mevrouw Karien van Gennip, heeft geweigerd om het maximum uurtarief voor de kinderopvangtoeslag 2023 te verhogen, nadat werkgevers- en werknemersorganisaties hierom hadden gevraagd waarbij de verhoging volledig zou worden gebruikt voor verhoging lonen.
Volgens de minister moet de kinderopvangbranche dit maar zelf oplossen en zou dat betaald kunnen worden vanuit de winsten. Waarop dit gebaseerd is, is zeer onduidelijk. Volgens de sectorrapporten van de Waarborgfonds Kinderopvang is dat in ieder geval (al jaren) niet het geval. En in de sectorrapporten is meestal nog geen rekening gehouden met de extra hoge kosten van inhuur zzp’ers, ziekteverzuim en extra opleidingskosten.
Haar uitspraak heeft er ook nog toe geleid dat vakbond FNV deze uitspraak gebruikt om haar looneis van 12,9 % te ondersteunen. De minister laat hiermee duidelijk zien geen oog te hebben voor de branche en brengt ook zelfs de kinderopvangbranche schade toe.
‘Red onze Kinderopvang’
Stichting Voor Werkende Ouders is de actie ‘Red onze Kinderopvang’! gestart. Met de hashtag #redonzekinderopvang roept Stichting Voor Werkende Ouders de ouders op om hun dankbaarheid uit te spreken voor de kinderopvang, maar ook hun wanhoop over de personeelstekorten en de gevolgen daarvan.
Een sympathieke actie, die hopelijk de politiek helpt overtuigen in actie te komen. De stichting voert deze actie samen met vakbond FNV Kinderopvang, een ietwat vreemde zo niet bizarre keus, aangezien de vakbond blijk heeft gegeven niet mee te willen werken met werkgevers en de vakbond CNV om de politiek onder druk te zetten. Ook de looneis geeft blijk dat de vakbond geen realistisch beeld heeft van de mogelijkheden in de branche. Terwijl er afspraken zijn tussen partijen om tijdens loononderhandeling nog geen inhoudelijke mededelingen te doen, heeft vakbond FNV Kinderopvang dit net als in 2021 weer gedaan. Hiermee probeert FNV de werkgevers onder druk te zetten door onrust te kweken. Dat deze onrust mogelijk ook meer leden op kan leveren zal ook geen toeval zijn, gezien de almaar dalende ledenaantallen en vergrijzing bij de FNV.
Gratis kinderopvang in 2025
Het kabinet wil een nieuw stelsel van (bijna) gratis kinderopvang in 2025 instellen. Om de arbeidsmarkt goed te kunnen bedienen is het van belang dat kinderopvangbranche stevig in de schoenen staat, over genoeg medewerkers beschikt en in staat is om de capaciteit van de kindplaatsen uit te breiden.
Het huidige handelingen van Minister Van Gennip veroorzaakt echter het tegenovergestelde. De aanpak van de wet DBA is te traag en wordt steeds op langere baan geschoven, de kosten van zzp’ers vliegen de pan uit, kwaliteit op de locaties gaan achteruit, medewerkers gaan uit loondienst om als (vaak schijnzelfstandige) zzp’er te werken waardoor personeelstekort verder toeneemt. Kinderopvangorganisaties sluiten groepen of beperken het aantal kindplaatsen. En besluiten ook niet uit te breiden voordat een aantal problemen structureel zijn opgelost. Door een uitspraak van de geschillencommissie kinderopvang tegen kinderopvangorganisatie SKA wordt dit ook nog eens versterkt.
Bereken je netto kosten kinderopvang 2023
Kinderopvang-Wijzer.nl verstrekt jaarlijks het gratis excelmodel om zelf uit rekenen wat de eigen bijdrage kinderopvang bedraagt. In het model voor 2023 is ook een indicatie opgenomen wat de eigen bijdrage mogelijk zou zijn als het nieuwe stelsel voor (bijna) gratis kinderopvang zou worden ingevoerd.
Je kan het model hieronder downloaden.
De gegegevens in dit artikel zijn voor het laatst bijgewerkt en gecontroleerd op 29 september 2023
