Kinderopvang zonder winst – armoe troef

Kinderopvang mag alleen worden aangeboden door organisaties die geen winst maken. Dit is één van de stellingen van de Stemwijzer. Een stelling die wel kort door de bocht is.

Een organisatie die geen winst mag maken kan al snel in een gevarenzone komen. Winst maken voor een organisatie is simpelweg noodzakelijk om te overleven. De winsten zorgen ervoor dat organisaties hun schulden kunnen aflossen, kunnen investeren en innoveren, banen kunnen creëren en medewerkers goede arbeidsvoorwaarden kunnen bieden. En bovenal: kunnen overleven, ook als het een jaar minder gaat en gebruik gemaakt kan worden van een opgebouwde buffer van eerder gemaakte winsten.

Een organisatie die geen winst kan maken staat constant voor financiële uitdagingen, is zeer afhankelijk van de financiering en de financier, hebben een beperkte flexibiliteit en kunnen maar beperkter zorgen voor goede salarissen en arbeidsvoorwaarden. Zaken die ook gevolgen kunnen hebben voor de kwaliteit van de kinderopvang en de kinderen.

Ondernemen

De vrijheid van ondernemen heeft gezorgd voor een sterke groei van de branche, voor diversiteit in het aanbod en (in het algemeen) een goede kwaliteit. Met name de ondernemers hebben aan het begin van deze eeuw gezorgd voor toename van het aantal kindplaatsen en locaties en verandering van het aanbod, zodat deze meer gericht is op de vraag. Het uitsluiten van een winstoogmerk zou ervoor zorgen dat er minder ondernemers bereid zijn te investeren in de kinderopvang. De kinderopvang zou meer een eenheidsworst worden.

Publiek domein

De kinderopvangbranche is nu al zwaar gereguleerd door de overheid, door de Wet op de Kinderopvang, GGD inspecties en regels mbt kinderopvangtoeslag. De branche volledig afhankelijk maken van de overheid (als publiek domein) zou ook de doodsteek zijn van vernieuwing, kwaliteit en de diversiteit in de branche. De overheid loopt vaak achter in besluitvorming en aanpak van problemen. Een goed voorbeeld is het achterlopen van indexering kinderopvangtoeslag, dat dit niet goed ging is al vele jaren bekend. Het probleem werd pas aangepakt nadat de nood (te) hoog was geworden.

Hoewel politici vaak verwijzen naar de basisscholen als voorbeeld van het publiek domein, is dat juist een voorbeeld waarom dat niet zou moeten. Terwijl de kinderopvang de laatste jaren enorm ontwikkeld is, in omvang, in kwaliteit en de aanpak van problemen is dat bij het onderwijs juist het tegenovergestelde. Zo is de staat van onderhoud bij de basisscholen zeer achterstallig te noemen. De luchtkwaliteit op veel scholen is ver ondermaats. Of dat de Inspectie van Onderwijs geen actie onderneemt bij constatering van onbevoegde medewerkers voor de klas, terwijl de GGD op achterste poten staat als dit geconstateerd wordt bij de kinderopvang.  

Geen winst maken

Een ander punt van aandacht: wat is geen winst maken?  Buiten dat het dus voor de continuïteit en kwaliteit van de onderneming het maken van een winst van levensbelang is, zou je veel kaders moeten maken waaraan een organisatie moet voldoen. Het zou armoe troef worden.

Bij eensmanszaken of de VOF is de winst bijvoorbeeld het inkomen van de ondernemer(s), deze heeft geen vast loon. Moeten deze dan verdwijnen of wordt er een acceptabel bedrag aan winst vastgesteld. Als dit te beperkt wordt zal het deze ondernemers niet aanmoedigen om te ondernemen in de kinderopvangbranche.

Het is natuurlijk ook mogelijk om winsten af te romen. Bijvoorbeeld door dure managementovereenkomsten. Of door hoge huisvestingslasten. Zo is gebleken uit recent onderzoek dat de for-profit organisaties bijna geen eigen onroerend goed bezitten via aparte vennootschappen en dus voornamelijk huren via derden, terwijl de non-profit organisaties veel vaker wel de beschikking hebben over deze constructies. Met deze constructie is het uitermate simpel om winsten af te romen en te verschuiven. Zo kan zelf de hoogte van de huur bepaald worden en moet een vastgoed vennootschap ook een manager hebben.

Beperken van winsten

Een andere mogelijkheid zou zijn het beperken van winsten of het beperken van winstuitkeringen. Ook dan geldt dat er veel gekaderd moet worden. Wat als DGA zich zelf een laag  salaris toekent omdat deze eerst een solide vermogen wil opbouwen. Moet deze dan gestraft worden als deze een winstuitkering wil doen wanneer het vermogen groot genoeg is? Of moet deze DGA dan maar gelijk zichzelf een veel hoger salaris toekennen om dit te voorkomen. 

Open deur intrappen            

Een stelling mag natuurlijk prikkelen, maar zou wel enigszins realistisch moeten zijn. Bij de stelling Kinderopvang mag alleen worden aangeboden door organisaties die geen winst maken zullen de meeste ouders simpelweg met “mee eens” beantwoorden, omdat in hun ogen geen winst zou betekenen dat er lagere uurtarieven gevraagd zouden worden. Dat is de ouder niet kwalijk te nemen, die denkt dan verder niet na over de consequenties.

Het is vergelijkbaar met de petitie van de vakbonden FNV en CNV tijdens de cao onderhandelingen. Daarin werd gevraagd om deze te ondertekenen voor “een fatsoenlijke loonsverhoging”. Wie zou dat nu niet willen? Zo is “fatsoenlijk” een zeer rekbaar begrip en heeft iedereen daar een eigen mening over. Dus niemand zal hier echt tegen zijn. In dezelfde stijl hebben wij bezoekers van deze site gevraagd:  “Als gevraagd wordt aan een medewerker in loondienst : wil je loonsverhoging? Wat zal het antwoord zijn ? En van de 579 respondenten gaf natuurlijk 99 % het antwoord “ja”, wat een verrassing!

De gegegevens in dit artikel zijn voor het laatst bijgewerkt en gecontroleerd op 23 november 2023