Invoering nieuw kinderopvangstelsel uitgesteld

Het kabinet heeft laten weten dat de invoering van het nieuwe kinderopvangstelsel is uitgesteld tot 2027. Dat blijkt uit de berichtgeving onder aan deze pagina.

Voor de kenners van de kinderopvangbranche is dat geen verrassing. Het was al lang duidelijk dat praktische invoering nagenoeg onmogelijk was, o.a. wegens ontbreken van een partij die het zou gaan uitvoeren. Zo’n 84 % van de respondenten had al geen vertrouwen dat dit stelsel tijdig ingevoerd zou worden. Ook bij de stelling “Minister Karien van Gennip (SoZaWe) is in staat om degelijk, betrouwbaar en nieuw stelsel van (bijna) gratis kinderopvang in 2025 op te leveren” gaf maar 10 % aan hierin (gedeeltelijk) vertrouwen te hebben, 74 % was het (gedeeltelijk) oneens hiermee. Beantwoording van deze stellingen vonden plaats voordat het nieuws over de uitstel bekend werd gemaakt.

Alhoewel het voor de meeste mensen betrokken bij de kinderopvang geen verrassing was, was dat wel zo voor Loes Ypma van het BMK.

De Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang reageert verbijsterd op het nieuws dat gratis kinderopvang twee jaar wordt uitgesteld. Loes Ypma (voorzitter Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang): “Dit is een zeer onverstandig en bovendien risicovol besluit want betekent dat het complexe en foutgevoelig toeslagenstelsel nog jarenlang nieuwe slachtoffers zal maken.

Alhoewel de toeslagenaffaire vooral de reden is voor een nieuw financieringsstelsel van de kinderopvang (en niet de kwaliteit van de branche zelf) is de BMK bij monde van mevrouw Ypma vooral bezig tweespalt te zaaien binnen de kinderopvang zoals ook werd geconstateerd door Tweede Kamerlid Jacqueline van den Hil van de VVD in een ingezonden opiniestuk “‘Sector staat herziening kinderopvang in de weg“. Met haar aanvallen op de ondernemers in de kinderopvangbranche proberen de leden van de BMK zich te profileren.

Of die tactiek komt uit een soort calimero-gevoel is onduidelijk. Ruim 20 jaar geleden was het marktaandeel van de stichtingen zo’n 100 %. Tegenwoordig is dat minder dan 40 % (gebaseerd op aantal kindplaatsen).

Het zijn wel de ondernemers in de kinderopvang die de laatste 20 jaar gezorgd hebben voor een enorme groei van kindplaatsen. Ook uit onderzoek blijkt dat ouders meer kans hebben op een opvangplek in een gebied waar “commerciële” kinderopvang een hoger marktaandeel heeft dan “maatschappelijke” kinderopvang. In plaats van bezig te zijn met goede kinderopvang voor zo veel mogelijk kinderen is de BMK vooral bezig de positie van de eigen leden te profileren als de beste optie.

Stelling

Berichtgeving vanuit de Rijksoverheid

In het coalitieakkoord is afgesproken om het stelsel voor kinderopvangtoeslag te herzien. Het kabinet wil het kinderopvangstelsel eenvoudiger en betaalbaarder maken voor ouders. De afgelopen periode is steeds duidelijker geworden dat er grote zorgen zijn over de stijgende prijzen, de personeelskrapte en het waarborgen van de kwaliteit van kinderopvang in aanloop naar het nieuwe stelsel. Zeker gezien de lessen vanuit de kinderopvangtoeslagaffaire is een zorgvuldige invoering van het nieuwe stelsel voor zowel sector, ouders als uitvoerders cruciaal. Daarom komt er een stevig ‘ingroeipad’ om de vraag naar kinderopvang vanaf 2025 geleidelijk te laten groeien, zodat de sector het aanbod geleidelijk kan vergroten en niet overvallen wordt door een grote plotselinge stijging in de vraag naar opvang. Op deze manier werkt het kabinet aan een zorgvuldige invoering van het nieuwe stelsel in 2027. Dit laat het kabinet in een brief aan de Tweede Kamer weten.

Meer tijd nodig voor zorgvuldige invoering

Door de intensieve inzet – van SZW, mede-uitvoerders binnen het greenfieldtraject en vele sectorpartijen – de afgelopen maanden ligt er momenteel een eerste conceptontwerp voor het nieuwe financieringsstelsel kinderopvang. In de toekomst krijgen werkende ouders onafhankelijk van hun inkomen een vergoeding van 96% (tot de maximum uurprijs) voor kinderopvangkosten. Deze vergoeding voor kinderopvang (VKO) wordt straks rechtstreeks aan de kinderopvangorganisatie uitgekeerd in plaats van aan de ouder(s).

De afgelopen periode zijn er grote stappen gezet. Tegelijkertijd is er meer tijd nodig voor een zorgvuldige en geleidelijke invoering van het nieuwe stelsel. Naast de zorgen over de stijgende prijzen, de personeelskrapte en het waarborgen van de kwaliteit van kinderopvang, hebben de uitvoeringsinstanties aangegeven dat invoering per 2025 niet mogelijk is. Daarbij is het van belang dat de politieke besluitvorming doorgaat zoals gepland. Het kabinet streeft ernaar het wetsvoorstel voor de stelselherziening voor de zomer van 2024 met de Tweede Kamer te kunnen delen.

Minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: “De afgelopen periode is er hard gewerkt aan een eerste concept ontwerp voor een nieuw financieringsstelsel voor de kinderopvang. Het kabinet wil het stelsel eenvoudiger en betaalbaarder maken voor werkende ouders. Ik ben blij met de grote stappen die we hebben gezet. Tegelijkertijd zie ik de brede zorgen in de sector rondom de personeelstekorten, betaalbaarheid, toegankelijkheid en het waarborgen van de kwaliteit. Een geleidelijk uitbreiding van het aanbod is nodig om verantwoord een nieuw stelsel te kunnen implementeren. Daarnaast heb ik begrip voor het signaal van de uitvoeringsorganisaties dat er meer tijd nodig is. Juist met de lessen van de kinderopvangtoeslagaffaire in ons achterhoofd is het belangrijk om goed te kijken naar de uitvoerbaarheid en zorgvuldigheid van beleid. De komende periode blijf ik me inzetten om ervoor te zorgen dat de stelselherziening goed en zo spoedig als mogelijk geregeld zal zijn.”

Onderzoeken private equity in kinderopvangsector

Minister Van Gennip heeft recentelijk onderzoek laten doen naar de marktwerking in de kinderopvangsector en de mogelijke effecten van marktingrijpen. De twee onderzoeken geven geen concrete aanwijzingen voor overwinsten of lagere kwaliteit bij private equity-partijen in het huidige stelsel. Tegelijkertijd laten de onderzoeken wel hogere prijzen, een hoger personeelsverloop en grotere leningen bij private equity-partijen zien. (Noot redactie : er was blijkens het rapport geen lagere kwaliteit bij private-equity, maar juist hogere! Ook zijn de vaststelling van de uurtarieven gebaseerd op een zeer beperkt aantal waarnemingen en is dus niet betrouwbaar, blijkens hetzelfde rapport)

Met het oog op de stelselherziening ziet het kabinet op basis van deze onderzoeken risico’s op het gebied van toegankelijkheid en continuïteit. Daarnaast is een blijvende inspanning nodig om de huidige hoge kwaliteit in de toekomst te behouden. Daarom worden maatregelen verkend om te waarborgen dat kinderopvang in Nederland ook in de toekomst kwalitatief hoogwaardig en toegankelijk blijft voor alle ouders, die arbeid en zorg voor hun kinderen willen combineren. Het gaat hierbij om maatregelen als tariefregulering, meer transparantie, een verruiming van het adviesrecht voor ouders en kwaliteitsmonitoring.

De gegegevens in dit artikel zijn voor het laatst bijgewerkt en gecontroleerd op 29 september 2023