Het vaccinatieschema bepaalt het tijdstip waarop kinderen hun vaccinaties ontvangen. Dit schema wordt beschouwd als het meest geschikte voor alle kinderen in Nederland, dus er is geen medische noodzaak om er bij een gezond kind van af te wijken. Eventuele aanpassingen aan het Rijksvaccinatieprogramma worden gemaakt wanneer er nieuwe vaccinaties beschikbaar zijn of wanneer er nieuwe wetenschappelijke inzichten zijn.
Wanneer welke vaccinatie?
| Wanneer | Vaccinatie | Beschermt tegen |
|---|---|---|
| 6-9 weken | 1. Rotavirusvaccinatie* 2. DKTP-Hib-HepB** | Rotavirus Difterie, kinkhoest, tetanus, polio, haemophilus influenzae type b, hepatitis B |
| 3 maanden | 1. Rotavirusvaccinatie* 2. DKTP-Hib-HepB 3. Pneumokokken | Rotavirus Difterie, kinkhoest, tetanus, polio, haemophilus influenzae type b, hepatitis B Pneumokokken |
| 5 maanden | 1. DKTP-Hib-HepB 2. Pneumokokken | Difterie, kinkhoest, tetanus, polio, haemophilus influenzae type b, hepatitis B Pneumokokken |
| 12 maanden*** | 1. DKTP-Hib-HepB 2. Pneumokokken | Difterie, kinkhoest, tetanus, polio, haemophilus influenzae type b, hepatitis B Pneumokokken |
| 14 maanden | 1. BMR 2. MenACWY | Bof, mazelen, rodehond Meningokokken ACWY |
| 4 jaar | 1. DKTP | Difterie, kinkhoest, tetanus, polio |
| 9 jaar | 1. DTP 2. BMR | Difterie, tetanus, polio Bof, mazelen, rodehond |
| 10 jaar | HPV (2x, 2de vaccinatie halfjaar later) | Humaan papillomavirus |
| 14 jaar | MenACWY | Meningokokken ACWY |
* Voor kinderen geboren vanaf 1 januari 2024.
** Alleen als de moeder niet is gevaccineerd tegen kinkhoest tijdens de zwangerschap (22 wekenprik), en in bijzondere situaties. De jeugdarts bespreekt dit met je.
*** Was 11 maanden, wordt 12 maanden voor kinderen geboren vanaf 1 januari 2024.
Uitgangspunten vaccinatieschema
In Nederland is het vaccinatieschema van het Rijksvaccinatieprogramma samengesteld met als uitgangpunten:
- Vaccinaties worden gegeven op de leeftijd dat ze optimale bescherming bieden.
- De tijd tussen de vaccinaties met hetzelfde vaccin is zodanig dat bescherming optimaal blijft, ook in de periode tussen de vaccinaties.
- Vaccinaties die tegelijkertijd gegeven kunnen worden, zijn zoveel mogelijk samengevoegd zodat het aantal inentingen en prikmomenten minimaal is.
- Niet meer dan twee prikken per keer. Het immuunsysteem kan wel meer aan, maar meer prikken tegelijk is niet fijn voor het kind.
- Streven naar langdurige bescherming.
- Het schema is geschikt voor alle kinderen.
Afwijken van vaccinatieschema en vaccins
Het vaccinatieschema is voor ieder kind het beste schema. In sommige gevallen is het nodig het vaccinatiemoment aan te passen. Lees meer over afwijken van het vaccinatieschema.
Veranderingen in vaccinatieschema vanaf 2025
Vanaf 2025 gaat het vaccinatieschema veranderen. Uit onderzoek van de Gezondheidsraad(externe link) blijkt dat kinderen nog beter beschermd zijn als ze sommige vaccinaties op een andere leeftijd krijgen. Hieronder lees je wat er verandert en waarom.
Wat verandert in het vaccinatieschema?
In het vaccinatieschema staat wanneer baby’s, kinderen en tieners hun vaccinaties krijgen aangeboden. De Gezondheidsraad heeft onderzocht of het vaccinatieschema nog beter kan worden. Hieruit blijkt dat kinderen nog beter beschermd zijn als ze sommige vaccinaties op een andere leeftijd krijgen. Hieronder vind je een overzicht van de veranderingen in leeftijd:
| Leeftijd wordt | Leeftijd was | Vaccinatie | Beschermt tegen |
|---|---|---|---|
| 12 maanden | 11 maanden | DKTP(Difterie, Kinkhoest, Tetanus en Poliomyelitis)-Hib-HepB,Pneu | Difterie, kinkhoest, tetanus, polio, haemophilus influenzae type b, hepatitis B Pneumokokken |
| 3 jaar | 9 jaar | BMR(Bof, Mazelen en rodehond)* | Bof, mazelen, rodehond |
| 5 jaar | 4 jaar | DKT(Difterie Kinkhoest en Tetanus) | Difterie, kinkhoest, tetanus |
| 14 jaar | 9 jaar | DTP(Difterie, Tetanus en Poliomyelitis) | Difterie, tetanus, polio |
Waarom verandert het vaccinatieschema?
- Betere bescherming tegen mazelenAls kinderen rond de 3 jaar oud zijn, krijgen ze hun tweede vaccinatie tegen bof, mazelen en rodehond (BMR) aangeboden. In het huidige vaccinatieschema is dat met 9 jaar. Door de leeftijd te vervroegen, zijn kinderen beter beschermd tegen mazelen.
Deze verandering geldt voor kinderen geboren vanaf 1 januari 2022.
Kinderen die geboren zijn tussen 2016 tot en met 2021 krijgen deze vaccinatie op een ander moment aangeboden. Bekijk in de tabel wanneer jouw kind voor de tweede BMR-prik aan de beurt is. - Langere bescherming tegen kinkhoest
Als kinderen 5 jaar zijn, krijgen ze een vaccinatie tegen difterie, kinkhoest en tetanus (DKT). In het huidige vaccinatieschema krijgen ze deze op de leeftijd van 4 jaar. Kinderen zijn langer beschermd tegen kinkhoest, als ze de DKT-vaccinatie op hun 5e krijgen.
Deze verandering geldt voor kinderen geboren vanaf 1 januari 2021.
Eerder zat ook bescherming tegen polio in deze vaccinatie, maar dat is niet meer nodig. Na de vaccinaties in hun eerste jaar zijn kinderen van 5 jaar nog steeds voldoende beschermd tegen verlamming door polio. - Langere bescherming tegen difterie en tetanusAls kinderen 14 jaar zijn, krijgen ze een vaccinatie tegen difterie, tetanus en polio (DTP). In het huidige vaccinatieschema is dat bij 9 jaar. Kinderen zijn langer beschermd tegen difterie en tetanus als ze deze op hun 14e krijgen. Er zit dan voldoende tijd tussen de vorige vaccinatie (op 5 jaar) en deze. Door de polio ook op deze leeftijd te geven wordt de bescherming tegen polio weer op peil gebracht.
Deze verandering geldt voor kinderen geboren vanaf 1 januari 2016.
Wanneer kan mijn kind de (tweede*) vaccinatie tegen bof, mazelen en rodehond (BMR) halen?
Is jouw kind geboren tussen 2016 en 2022? In de tabel hieronder zie je wanneer jouw kind aan de beurt is voor de (tweede*) BMR-prik. Jullie krijgen vanzelf een uitnodiging.
| Mijn kind is geboren in: | Mijn kind krijgt de uitnodiging voor de BMR-vaccinatie in: |
|---|---|
| 2016 | 2025 |
| 2017 | 2025 |
| 2018 | 2026 |
| 2019 | 2027 |
| 2020 | 2027 |
| 2021 | 2026 (tegelijk met de DKT-vaccinatie) |
| 2022 | 2025 of 2026 |
*) kinderen krijgen hun eerste BMR-prik bij 14 maanden.
Waarom verschilt het Nederlandse vaccinatieschema van andere landen?
Overal in de wereld worden kinderen gevaccineerd tegen infectieziekten. Alle landen hebben daarvoor vaccinatieschema’s opgesteld. Deze vaccinatieschema’s zijn in grote lijnen hetzelfde. Op de website van de ECDC(European Centre for Disease Prevention and Control)(European Centre for Disease Prevention and Control) en de WHO zijn de vaccinatieschema’s van andere landen te vinden(externe link). Het doel is altijd om kinderen zo goed mogelijk te beschermen tegen gevaarlijke infectieziekten. De vaccinatieschema’s in de verschillende landen zijn afhankelijk van heersende infectieziekten, organisatie van de gezondheidszorg, beschikbare middelen en geschiedenis van vaccinatieprogramma’s.
Bron – lees voor meer informatie.
